Ναύπλιο για πάντα (;)

Οχήματα Απαγορεύονται Σε Μητροπόλεις Της Ευρώπης Και Διόδια Επιβάλλονται Σε Ώρες Κυκλοφοριακής Συμφόρησης Σε Τουριστικούς Προορισμούς, Ενώ Πλαφόν Στις Κρατήσεις Βάζουν Πασίγνωστοι Τουριστικοί Προορισμοί.

 

Αγαπάμε τα «κηρυγμένα» μνημεία του τόπου μας, τα κοσμήματα και τα στολίδια του Ναυπλίου, του δήμου μας. Όσο παραπάνω στολίζεται φέρνει κόσμο στο μαγαζί, γεμίζουν τα τραπεζοκαθίσματα κι αυτή η πληρότητα δηλώνεται επίτευγμα.

 

Πουλάμε «αέρα» και δρέπουμε φωτιά όσο προδίδει το άγγιγμα του ανθρώπου το δάκτυλο του Θεού του χρήματος.

Γιατί μεταμορφώνουμε τον τόπο μας, την όμορφη μικρή μας πόλη; Γιατί τη φτιασιδώνουμε; Προς χάριν «αξιοποίησης» και μόνο; Το αισθητικά ωραίο δεν είναι μόνιμος χαρακτηρισμός; Κάποιος άλλος λόγος θα υπάρχει.

Μπέτωσαν την πόλη, συρματοπλέξανε το λιμάνι, κόψανε αιωνόβια δέντρα (με το σκεπτικό να φυτευτούν νέα και γερά)· φύτεψαν ξερές ελιές. Έφτιαξαν κόμβους με την κυκλική πορεία του ανθρώπου… και σε λίγο έρχονται τα σιντριβάνια! Θα έπρεπε να νιώθουμε τουλάχιστον λίγο ευρωπαίοι από ευγνωμοσύνη και μόνο. Με τα απορρίμματα όμως αυτή η πόλη γιατί δεν έχει καλή σχέση; Και κάτι άλλο. Η ταυτότητα της πόλης παραμένει ίδια; Αναρωτιέμαι.

Χαλίκια και μπότοξ μπετού

Αυτό που δεν με πείθει στα δεκάδες «επενδυτικά  έργα» της δημοτικής αρχής είναι αν κάπου υπάρχει συναίσθημα σε όλες αυτές τις κοπές κορμών και το άκαρδο ξερίζωμα· αν το χαλίκι που πέφτει αφειδώς είναι το κατάλληλο υλικό να σκεπάζει για να ωραιοποιεί και αν όλα τελικά γίνονται για τον κάτοικο και τους περίοικους ή για τον επισκέπτη-τουρίστα;

Οι κάτοικοι του Ναυπλίου (και όχι μόνο) δεν είναι τουρίστες, ούτε θα ήθελαν ποτέ να τους βλέπουν έτσι (το αν αισθάνεσαι είναι άλλο θέμα). Όταν αναγκάζεσαι να σε βλέπουν (σαν) τουρίστα στον τόπο σου, τα πράγματα αλλάζουν. Γιατί αυτό που προσβάλει και ταλαιπωρεί, τουλάχιστον όσους έχουν την ευθιξία να θίγονται (κι ας τους λένε γραφικούς ή γκρινιάρηδες), είναι το ίδιο το ανθρωπογενές πολιτιστικό περιβάλλον που μετατρέπεται από τουριστικός πόρος σε ανταλλακτικό μέσο εμπορευματικής συναλλαγής, μέσο το οποίο διαχέεται παντού. Τρυπώνει στα μνημεία, τα Μουσεία, τους χώρους διασκέδασης, στους δρόμους και τους χώρους στάθμευσης αλλά και στην ποιότητα ζωής, και το τελευταίο είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για το πόσο χαλίκι χρειάζεται τελικά να πέσει και πόσες ενέσεις μπετό να χυθούν στο σώμα αυτής της πόλης, μέχρι στο τέλος να γίνει άκαμπτο.  Θα μου πείτε Ναύπλιο είναι αυτό.

Και τι το χαρακτηρίζει αλήθεια ως προορισμό;

Είναι το καλό και ποιοτικό φαγητό;

Είναι η θέα στη θάλασσα;

Είναι η βόλτα προς την Αρβανιτιά -που καταργήθηκε- και το τρενάκι-κίνδυνος μες στην πόλη;

Είναι το εύκολο πάρκινγκ στο λιμάνι;

Μήπως είναι όλα αυτά που μας άφησαν προηγούμενοι και εμείς απλά εξαργυρώνουμε αξίες;

 

Το Ναύπλιο έχει πολλούς μαγικούς καθρέπτες

Γιατί έρχονται οι επισκέπτες στο Ναύπλιο, θέλει να ρωτάει συνεχώς κάποιος, ενώ υπάρχουν προφανείς απαντήσεις.

Γιατί ίσως είναι και άλλοι που δεν θέλουν να έρθουν, μήπως αυτό είναι ερώτημα που γυρεύει απάντηση; Γιατί, υπάρχει το διαφορετικό, όπως ο εναλλακτικός τύπος τουρίστα, ο οποίος ψάχνει (ψάχνεται) να μάθει και να βρει το αυθεντικό, πίσω από το φαίνεσθαι την αλήθεια της ιστορίας και το παρελθόν –όπου ο μαγικός καθρέπτης της πόλης με τα άφθονα hot spot και τους πολύχρωμους στολισμούς θολώνει τα είδωλα. Ψάχνοντας να μάθει το πολιτισμικό στοιχείο αυτού του τόπου και τη λαϊκή παράδοση, προς τα που αλήθεια θα στραφεί. Σε μια πόλη που προσφέρει τόσα πολλά αλλά της λείπουν τόσα ακόμα, όταν δεν υπάρχει πολιτιστικό κέντρο, θέατρο (κι ας στεγάζει το τμήμα των θεατρικών σπουδών), ας είναι καλά οι πλατείες και τα κάστρα που σώζουν κάποια σημαντικά γεγονότα. Ο σύγχρονος τύπος τουρίστα περιέχει κι έναν άλλο, ακόμη πιο «ψαγμένο», αυτόν που επιζητά ή προτιμά την φιλοξενία ήπιας μορφής ανάπτυξης, είναι ο ας τον πούμε «ευσυνείδητο» που αναλογίζεται για το αποτύπωμα του περιβαλλοντικού ίχνους… αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα!

Η επανάχρηση κοστίζει και χάνει σε προσωρινές εντυπώσεις

Αλήθεια, ο εντυπωσιασμός του επισκέπτη στο να δει από κοντά, με ησυχία ένα μνημείο και να περπατήσει τη ρομαντική αυτή μικρή μας πόλη, υπάρχει, είναι αληθινή εικόνα;

Η αλήθεια είναι ότι εύκολα εντυπωσιάζονται στις μέρες μας με το διαφορετικό, όταν τουρίστες βλέπουν ένα μαντρί να γίνεται επισκέψιμος χώρος, ένας περιστεριώνας καλλιτεχνικό γεγονός, ενώ υδατόπυργοι σε άλλες χώρες μετατρέπονται σε μινιατούρες μουσεία(!) Ποια αξία έχουν όμως όλα αυτά όταν δεν εντάσσονται σε ηθικό πλαίσιο (αειφορίας) και χωρίς να προστατεύονται από ορθολογισμό;

Μια πόλη χωρίς επανάχρηση και επεξεργασία σκουπιδιών (η ανακύκλωση είναι έννοια ανεκπλήρωτη στο συλλογικό φαντασιακό του Ναυπλίου) χωρίς πόσιμο νερό και δαπανηρό για αρδευτικές καλλιέργειες στα χωριά του δήμου (χωρίς υποσχετικές για την μελλοντική επιβίωση του κάμπου από κανέναν αιρετό ο οποίος περί άλλα τυρβάζει), με το πράσινο να υποχωρεί όσο οι πιέσεις για οικοδομική εκμετάλλευση γίνεται απειλή· η πόλη μοιάζει να μεγαλώνει τον παρονομαστή της και σε αυτό να συνδράμει το φυσικό της κάλλος ωστόσο η έλλειψη ήπιας ανάπτυξης θα μειώνει την αξία του Brand Name «Nafplio» ως προορισμό μιας κάθε άλλο παρά «βιώσιμης πόλης». Ο υπερτουρισμός άλλωστε, πουθενά δεν σημαίνει ότι διαγράφει και εξασφαλίζει αυτομάτως την πορεία ανάπτυξης και εγγύησης στο μέλλον. Σε ευρωπαϊκές πόλεις οι οποίες σφύζουν, σχεδόν σκάζουν από τουρισμό, οι αντοχές στέρεψαν και ξεκίνησαν περιορισμούς προκειμένου να μην ξεπερνούν τους κανόνες αειφορίας του τόπου τους. Παραδείγματα τρανά υπάρχουν στον κόσμο για πόλεις και νησιά -προορισμούς όπως στα Κανάρια νησιά και οι Βαλεαρίδες όπου η ποιότητα του νερού σε παραλίες που κλείνουν βάζει φραγμούς, όταν επιπλέον δεν μπορούν να σηκώσουν το υπερβάλλον βάρος της τουριστικής εισροής τους πόλεις όπως: Βενετία, Άμστερνταμ, Βαρκελώνη, το δικό μας Λουτράκι άλλοτε και η Σαντορίνη ή η Μύκονος σήμερα, η Αθήνα αύριο και μεθαύριο κάποια άλλη. Θα μου πείτε και πάλι δεν θα γίνει ποτέ Τενερίφη ή Μαγιόρκα το Ναύπλιο. Οι αληθινοί παράδεισοι είναι οι παράδεισοι που έχουν χαθεί (Μ. Προύστ).

 

Ολιστική αντιμετώπιση του τουρισμού και του πολιτισμού

Γινόμαστε πολλοί και δεν χωράμε. Αναγκαστικά θα παίρνουμε παντού σειρά προτεραιότητας. Σίγουρα οι ανάγκες ολοένα και αυξάνουν και ουδείς μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει βρεθεί το μαγικό φίλτρο, κάποια φόρμουλα ευδαιμονίας. Δεδομένου ότι οι πόροι θα είναι λιγοστοί (λιγοστεύουν δηλαδή) θα πρέπει να αποφασίζουμε τι θα επιλέξουμε: υψηλή για παράδειγμα προστασία του περιβάλλοντος και χαμηλότερο εισόδημα, εφήμερες απολαύσεις και μεγέθυνση της οικονομίας ή επιβίωση και μελλοντική εξασφάλιση ποιότητας ζωής. Εμείς αποφασίζουμε.

Τουρισμός η αλήθεια είναι υπάρχει παντού και οι άνθρωποι –μόνιμοι κάτοικοι δεν ξεφεύγουν από το να ζουν μαζί με τους επισκέπτες. Καθώς μετατρέπονται αυτόματα σε υπηρέτες και ξεναγοί, σε ξενοδόχους και λαντζέρες, σε οικοδόμους και γραφίστες καταλόγων, οι απαιτήσεις και ικανοποίηση αναγκών είναι αυτά που τους υπαγορεύουν σε εναλλαγή ρόλων. Σε μείζων τουριστικά μέρη, ξαφνιάζει και ενοχλεί τον μόνιμα διαμένοντα που ανέχεται έως υποφέρει από θόρυβο, την κοσμοπλημμύρα και την μυρωδιά να παραμένει ανόθευτη όπως σε αυτή την πόλη και τη δυσφορία από την κακή εξυπηρέτηση «λόγω κόσμου».

Μπορεί να «σηκώσει» η ιστορική πόλη του Ναυπλίου το βάρος της υπερανάπτυξης;

Η ηχορύπανση και η μείωση χώρων ελεύθερου παιχνιδιού, η καταπάτηση από αυτοκίνητα του πάρκου, η επέλαση δίτροχων σε πεζόδρομους και πεζοδρόμια, η έλλειψη ασφάλειας για χρήση ποδηλάτου μέσα στην πόλη, η μπετοποίηση(:όπως ωραιοποίηση) ως εικόνα «ανακαίνισης», η αύξηση των ρύπων στον αέρα και τη θάλασσα, η μη εύκολη πρόσβαση παντού για τα ΑΜΕΑ, δεν είναι λόγοι διαμαρτυρίας και όχι εφησυχασμού;

 Την  αειφορία και την φέρουσα ικανότητα ως έννοιες, καλό είναι να τις μελετήσουν οι επαΐοντες του δήμου για τον τουρισμό και να προσμετρήσουν στην εξέλιξη αυτού του αγαθού που τους δίνεται πλουσιοπάροχα, τις επιπτώσεις και τα μη οφέλη στο απώτερο μέλλον, όταν θελήσουν να χαράξουν κάποια μακροπρόθεσμη πολιτική ανάπτυξης.

Ας φανταστούμε λίγο τη δημιουργία της μεγάλης μαρίνας στο μικρό μας λιμανάκι κι ας αναλογιστούμε νοερά την επιβάρυνση του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Ναι, αλλά παντού αυτό γίνεται, θα πουν κάποιοι, γιατί όχι κι εμείς. Το μέλλον δεν ανήκει σε όσους μιλούν σήμερα.

Όταν μάλιστα η συγκεντροποίηση του παρεχόμενου τουριστικού προϊόντος βρίσκεται στα χέρια μιας χούφτας ανθρώπων, ποιοι ορίζουν τα εργασιακά δικαιώματα και ποιους περιορισμούς θέτουν στην υπερβάλλουσα προσφορά. Όταν η ελευθερία χάνεται στη μετάφραση και τη δημιουργική ασάφεια του ελεύθερου εμπορίου και του ανταγωνισμού δίχως φραγμούς οι στρατιές θα συρρέουν στις φάμπρικες του Αιγαίου στην Ελλάδα και τον κόσμο όλον. Πόσο ανθεκτικές εντέλει είναι οι τοπικές οικονομίες; Ποιος προβλέπει και εφαρμόζει τις πολιτικές; «Γιατί μέσα στη Σύγκλητο μια τέτοια απραξία; Τι κάθοντ΄ οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;» (Κ. Καβάφης)

Σίγουρα δεν μπορείς να αναστρέψεις την πορεία ανάπτυξης γιατί θα έμοιαζε σαν να πατάς φρένο τρέχοντας με 200 χλμ. την ώρα. Μπορείς να στρογγυλέψεις όμως τις άκρες της, αυτές που κόβουν σαν μαχαίρι όποιον πέσει πάνω της και τσακίζεται.

Που κρύβεται η ποιότητα ζωής στην πόλη, από πού ξεδιπλώνει κανείς το κουβάρι για να γνωρίσει την πόλη με την αληθινή της όψη και όχι μέσα από καθρέπτες.

Ποιοι χαμογελούν από τη μοιρασιά και τη νομή του δημόσιου κορβανά όταν η διανομή προνομίων επαφίεται στη δικαιοδοσία των αιρετών.

Η δυνατότητα που δίνεται ως πηγή εισοδήματος να διαθέσει κανείς ένα διαμέρισμα στην πλατφόρμα είναι μόδα, ανάπτυξη ή απλά ευκαιρία της ελεύθερης αγοράς, την ίδια στιγμή που δεν έχει προβλεφθεί σε τοπικό επίπεδο η στέγαση των φοιτητών;

Η (τοπική) οικονομία δεν χτίζεται μελετώντας την χρυσή ευκαιρία αλλά με πολιτικές και οράματα. Χρειάζεται ολιστική αντιμετώπιση πολιτισμού και τουρισμού συνάμα με τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας. Πόσο βέβαιοι είναι οι τοπικοί άρχοντες ότι τουρισμός θα υπάρχει δίχως πρωτογενή τομέα και μεταποίηση γύρω από το άστυ;

 Νιώθω πολλές φορές ότι οικειοποιούνται ερήμην το φυσικό περιβάλλον …Ξεχνούν ότι το ιστορικό κέντρο είναι διατηρητέος οικισμός και η Ακροναυπλία περιοχή Natura … Τα κάστρα και τα τζαμιά, οι κρήνες και τα τείχη, αποτελούν κτίσματα άλλων λαών και πολιτισμών παρότι δεν μας αρέσει καμιά φορά να το λέμε. Το άλλοθι στη συνείδησή μας δεν σταματά στις εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών και ανεμογεννήτριες στις βουνοκορφές ή οδηγώντας αυτοκίνητο αεριοκίνησης.

 

Ομάδες συμφερόντων διοικούν, μοιράζουν και κατευθύνουν

Γνωρίζουν οι αιρετοί του δήμου μας την κατάσταση στα απομακρυσμένα χωριά του, λίγο πιο πέρα από τη δελεαστική βιτρίνα. Έχουν γνώση για τις ανάγκες των ΑμεΑ και την ύπαρξη απόρων.

Χρειάζεται, όποια δημοτική αρχή εκλεγεί, να αλλάξει στρατηγικές και προτεραιότητες, γιατί το φτιασίδωμα δεν αλλάζει δέρμα.

Κρίνω πως είναι απαραίτητο ένα κέντρο περιβαλλοντικής και πολιτισμικής καταγραφής, ιστορικής τεκμηρίωσης και ανθρωπολογικής μέριμνας με στελέχωση από ανθρώπους σχετικών επιστημών. Δόξα τω θεώ, έχουμε επάρκεια σε αυτό πιστεύω. Φτάνει πια με τους άριστους πατερναλιστές να μοιράζουν πολιτισμό ωσάν φιλανθρωπία και να δρέπουν δάφνες.

Ας δοθεί σημασία στην τοπικότητα και όχι στο εξαγώγιμο τουριστικό προϊόν, στο πόσο «πολιτισμένοι» είμαστε. Η στόχευση είναι ανθρωποκεντρική και όχι υλιστική/κερδοσκοπική. Η βελτίωση ανθρώπινων σχέσεων και η προστασία της ζωής είναι ο βασικός σκοπός, μήπως έτσι διευκολυνθεί η καθημερινή μας ζωή, βελτιωθεί η ποιότητα ζωής και γίνουμε πιο ευτυχισμένοι και χαμογελαστοί.

«Ο τόπος ο δικός μας βάζει το μαχαίρι στο λαιμό μας». Στίχοι του Μάνου Ελευθερίου από τον δίσκο Χωρίς ταυτότητα.

Οι εικόνες είναι Γαΐτης, από το peritexnislogos.blogspot.com