Από το Σούνιο στο Λαύριο | Μια Κυριακάτικη Πεζοπορία στην Καρδιά της Αττικής

  

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Υπάρχουν Κυριακές που δεν ζητούν πολλά. Λίγο ήλιο, μια καλή παρέα και μια διαδρομή που ενώνει τοπία και ιστορία. Τέτοια ήταν κι αυτή η μέρα του Μάη, όταν βάλαμε πορεία προς το νοτιότερο άκρο της Αττικής, για μια πεζοπορία που συνδέει δύο κόσμους: το ιερό του Ποσειδώνα στο Σούνιο και τα αρχαία μεταλλεία του Λαυρίου.

Το Σούνιο, ο τόπος που τελειώνει η στεριά

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί από την Αθήνα, ακολουθώντας τη διαδρομή που διαγράφει η παραλιακή μέχρι το Σούνιο. Μια διαδρομή γεμάτη εναλλαγές: οι γκρεμοί της Βάρκιζας, οι ήρεμοι κόλποι της Αναβύσσου, το γαλάζιο που γίνεται ένα με τον ουρανό. Στο τέρμα αυτής της διαδρομής, στέκει ο Ναός του Ποσειδώνα — ένα από τα εμβληματικότερα σημεία της Αττικής και μια από τις πιο ατμοσφαιρικές τοποθεσίες της αρχαιότητας.

Ο ναός χτίστηκε τον 5ο αιώνα π.Χ., στα χρόνια του Περικλή, με πεντελικό μάρμαρο και δωρική αρχιτεκτονική. Από τα 34 κίονες σώζονται σήμερα οι 15, και στέκουν ακόμα αγέρωχοι πάνω από το Αιγαίο, σαν φύλακες του πελάγους.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Η θέα είναι μαγευτική — με καθαρό ουρανό, διακρίνει κανείς την Κέα, τη Σέριφο, ακόμα και την Κύθνο.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Πριν ξεκινήσουμε την πορεία μας, αφιερώσαμε λίγη ώρα στον αρχαιολογικό χώρο. Ο Ποσειδώνας, θεός της θάλασσας, λατρευόταν εδώ από τον 7^ο αι. π.Χ., αλλά ο σημερινός ναός αντικατέστησε έναν παλαιότερο, που πιθανώς καταστράφηκε από τους Πέρσες κατά τους Μηδικούς Πολέμους.

Δίπλα στα θεμέλια σώζεται και ένας μικρός ναός της Αθηνάς, της προστάτιδας της πόλης, επιβεβαιώνοντας πως ο χώρος ήταν διττής λατρείας.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Από τον Ναό του Ποσειδώνα ξεκινήσαμε την πορεία προς τα βορειοανατολικά, σε ένα δίκτυο μονοπατιών που διασχίζει το Εθνικό Πάρκο Σουνίου. Η διαδρομή μας ακολουθούσε κομμάτι της αρχαίας οδού που συνέδεε το ιερό με τα μεταλλεία του Λαυρίου — έναν δρόμο που κάποτε μετέφερε χιλιάδες εργάτες, φύλακες, αλλά και πολύτιμα μεταλλεύματα.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Το τοπίο είναι ημιξηροφυλλικό: θάμνοι, πεύκα, κουμαριές και θυμάρια διαμορφώνουν ένα αρωματικό μωσαϊκό. Καθώς ανεβαίναμε σε ήπιες κλίσεις, οι πρώτες ενδείξεις του μεταλλευτικού παρελθόντος έκαναν την εμφάνισή τους: στοές, ορύγματα, και πέτρινα κτίσματα άλλοτε εγκαταλειμμένα και άλλοτε ενταγμένα σε προγράμματα αναστήλωσης.

Το Λαύριο: Η καρδιά της μεταλλουργίας της Αττικής

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Η διαδρομή μας κατέληγε στην περιοχή Αγίου Κωνσταντίνου, ένα από τα σημαντικότερα σημεία του αρχαίου μεταλλευτικού συγκροτήματος του Λαυρίου. Εδώ, μεταξύ 5^ου και 4^ου αι. π.Χ., λειτουργούσε ένα πολύπλοκο δίκτυο εξόρυξης, επεξεργασίας και καθαρισμού μεταλλευμάτων, κυρίως αργύρου.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Η παραγωγή αργύρου του Λαυρίου αποτέλεσε βασικό χρηματοδοτικό πυλώνα της αθηναϊκής ηγεμονίας και του στόλου που θριάμβευσε στη Σαλαμίνα.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Επισκεφθήκαμε τον αποκατεστημένο χώρο της Γαλλικής Στοάς, ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα μεταλλείων που αξιοποιήθηκε και στη νεότερη εποχή, από τα μέσα του 19^ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ού. Εδώ, οι Ιταλοί και Γάλλοι μηχανικοί άφησαν τη δική τους τεχνολογική υπογραφή: σιδηροτροχιές, μηχανές εξόρυξης, και εγκαταστάσεις εμπλουτισμού.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Η περιήγηση στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου μας πρόσφερε μια σπάνια ευκαιρία: να δούμε από κοντά το εργοστάσιο εμπλουτισμού και να ακολουθήσουμε την πορεία του μεταλλεύματος από το έδαφος έως τον τελικό διαχωρισμό. Το πιο εντυπωσιακό ίσως στοιχείο ήταν οι τεράστιες δεξαμενές καθίζησης και οι πλυντικές μηχανές, που θυμίζουν βιομηχανικό τοπίο ταινίας επιστημονικής φαντασίας.

Από το παρελθόν στο παρόν

Καθισμένοι σε έναν πέτρινο τοίχο κοντά στα παλιά εργαστήρια, φάγαμε το κολατσιό μας. Ο ήλιος είχε περάσει πια το ζενίθ, και η θάλασσα του Λαυρίου αχνοφαίνονταν ανάμεσα στις κορυφές. Η σιωπή είχε κάτι το παράδοξο: σε έναν τόπο που κάποτε βούιζε από καρότσια, σφυριά και φωνές εργατών, σήμερα κυριαρχεί η ηρεμία.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Η επιστροφή μας έγινε από κυκλική διαδρομή που περνά κοντά στο σπήλαιο του Κίτσου, ένα φυσικό καταφύγιο που χρησιμοποιήθηκε και ως κατοικία ή αποθήκη κατά περιόδους. Το μονοπάτι προσφέρει θέα στο πέλαγος, με την Κέα απέναντι να λάμπει στο απογευματινό φως. Μια στάση για νερό και φωτογραφίες ήταν απαραίτητη.

Η πεζοπορία αυτή, που ενώνει τον Ναό του Ποσειδώνα με τα μεταλλεία του Λαυρίου, δεν είναι απλώς μια διαδρομή στη φύση. Είναι ένα ταξίδι στην καρδιά της αρχαίας Αττικής, εκεί που η λατρεία και η εργασία συνυπήρχαν.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Ο Ποσειδώνας προστάτευε τους ναυτικούς, μα και τους εργάτες που κατέβαιναν καθημερινά στις σκοτεινές στοές για να εξορύξουν τον άργυρο που χρηματοδότησε την αθηναϊκή δημοκρατία.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Η περιήγηση στους δύο αυτούς τόπους μας υπενθυμίζει πως η ιστορία δεν βρίσκεται μόνο στα μουσεία — είναι ζωντανή στο τοπίο, στα μονοπάτια, στα ερείπια που σιωπηλά μας μιλούν για κόπο, πίστη και πρόοδο.

Φωτογραφία | Ηρακλής Σούρσος

Η Αττική δεν εξαντλείται στην Πλάκα και την Ακρόπολη. Κρύβει τόπους όπου η φύση και η ιστορία συνυπάρχουν αρμονικά — και το Σούνιο, με την ένδοξη σιλουέτα του ναού και τα εγκαταλειμμένα μεταλλεία, είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Εκεί όπου η πέτρα μιλά και το Αιγαίο ψιθυρίζει ιστορίες αιώνων.