Ιάσιο Ρουμανίας | Στο σταυροδρόμι της Ιστορίας και της Ελευθερίας

 

 Φωτογραφία | @2018 ANDOFF

Υπάρχουν τόποι που σε υποδέχονται με την αθωότητα της επαρχίας κι άλλοι που κουβαλούν στο πρόσωπό τους τη σοφία των αιώνων. Το Ιάσιο της Ρουμανίας ανήκει δικαιωματικά στη δεύτερη κατηγορία: μια πόλη που δεν αποτελεί μονάχα γεωγραφικό προορισμό, αλλά γέφυρα ιστορικής μνήμης και φλόγας ανεξαρτησίας. Κάπου ανάμεσα στις κοιλάδες της Μολδαβίας και στα καμπαναριά των ορθόδοξων ναών της, υψώθηκε ένα λάβαρο. 

Όχι οποιοδήποτε, αλλά το πρώτο λάβαρο της Ελληνικής Επανάστασης. Εκεί, στις 22 Φεβρουαρίου του 1821, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έγραψε με ανεξίτηλο μελάνι την απαρχή του αγώνα για την ελληνική ελευθερία.

Ιάσιο: η καρδιά της Μολδαβίας και η ψυχή της Ρωμιοσύνης

Το Ιάσιο (Iași), χτισμένο στους λόφους της ανατολικής Ρουμανίας, υπήρξε επί αιώνες η πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου της Μολδαβίας και κέντρο πνευματικό, πολιτικό και θρησκευτικό. Η πόλη αναφέρεται για πρώτη φορά σε πηγές του 1408, αλλά το παρελθόν της χάνεται στα βάθη της αρχαιότητας, όπου ίχνη πολιτισμού – από την νεολιθική Cucuteni έως τη ρωμαϊκή Dacia – επιβεβαιώνουν πως η περιοχή ήταν πάντοτε σταυροδρόμι πολιτισμών.

 Φωτογραφία | @2018 ANDOFF

Από το 1564 έως και το 1859, το Ιάσιο υπήρξε η διοικητική καρδιά της Μολδαβίας, μέχρι την ένωση με τη Βλαχία που δημιούργησε τη σύγχρονη Ρουμανία. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Ιάσιο έγινε προσωρινή πρωτεύουσα του ρουμανικού κράτους, καθώς το Βουκουρέστι τελούσε υπό εχθρική κατοχή.

Η ελληνική παρουσία και η Επανάσταση του 1821

Ωστόσο, για τους Έλληνες, το Ιάσιο φέρει έναν ιδιαίτερο, σχεδόν συγκινησιακό χαρακτήρα. Εδώ, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ηγετική μορφή της Φιλικής Εταιρείας, ύψωσε πρώτος το λάβαρο της ελληνικής ελευθερίας, σηματοδοτώντας την απαρχή του εθνικού ξεσηκωμού. Εδώ έγινε η πρώτη ένοπλη παρουσία Ελλήνων με σκοπό την απελευθέρωση. 

Στο Ιάσιο συγκεντρώθηκε ο Ιερός Λόχος, το επίλεκτο στρατιωτικό σώμα νέων Ελλήνων, πολλοί εκ των οποίων είχαν σπουδάσει στο εξωτερικό. Οι νέοι αυτοί, στην πλειονότητά τους παιδιά ευπόρων οικογενειών, εγκατέλειψαν τις ανέσεις τους και ήρθαν στην καρδιά της Μολδαβίας για να πολεμήσουν υπέρ Πίστεως και Πατρίδος. 

Η πρώτη αυτή φλόγα ελευθερίας δεν έμελλε να στεφθεί από στρατιωτική επιτυχία – η εκστρατεία του Υψηλάντη έληξε με ήττες, εξορίες και θυσίες. Όμως το ηθικό και πολιτικό μήνυμα είχε ήδη διαχυθεί ως φωτιά στην ελληνική γη. Ήταν το Ιάσιο το σημείο έναρξης μιας διαδικασίας που θα οδηγούσε – με αγώνες, αίμα και πίστη – στη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Η Πόλη-Μουσείο: πολιτιστικά και αρχαιολογικά σημεία ενδιαφέροντος

Η σημερινή πόλη είναι μια όμορφη σύνθεση νεοκλασικών και σύγχρονων δομών, ένας ζωντανός οργανισμός όπου το παρελθόν διαλέγεται με το παρόν. 

  Φωτογραφία | @2018 ANDOFF

Το Παλάτι του Πολιτισμού, χτισμένο στις αρχές του 20ού αιώνα σε νεογοτθικό ύφος, είναι από μόνο του λόγος για να επισκεφτεί κανείς την πόλη. Στεγάζει τέσσερα σημαντικά μουσεία: Ιστορικό, Εθνογραφικό, Τέχνης και Τεχνικής. Εκεί μπορεί κανείς να θαυμάσει από εκθέματα της αρχαίας Δακίας έως τεκμήρια της ελληνικής παρουσίας στον ρουμανικό χώρο.

  Φωτογραφία | @2018 ANDOFF

Η Εκκλησία των Τριών Ιεραρχών, κτισμένη το 1639, δεν είναι απλώς ένας χώρος λατρείας. Είναι αρχιτεκτονικό μνημείο με εντυπωσιακή πέτρινη διακόσμηση που φέρει βυζαντινές και ισλαμικές επιρροές. Εκεί φυλάσσονται τα λείψανα του Αγίου Παρθεναίου, ενώ στην ίδια εκκλησία τάφηκε και ο Δημήτριος Καντακουζηνός – απομεινάρι μιας εποχής κατά την οποία οι Φαναριώτες άφηναν βαθύ πολιτικό αποτύπωμα στον χώρο της Μολδαβίας.

  Φωτογραφία | @2018 ANDOFF

Εξίσου σημαντικό είναι και το Μοναστήρι Γκόλια, χτισμένο τον 17ο αιώνα, το οποίο προσφέρει πανοραμική θέα της πόλης και περιλαμβάνει το παρεκκλήσι όπου δίδαξε ο Μιχαήλ Εμινέσκου – ο εθνικός ποιητής της Ρουμανίας.

Ιάσιο και ελληνική μνήμη: ο Ιερός Λόχος και η Πλατεία Ελευθερίας

Η ελληνική παρουσία στην πόλη αποτυπώνεται μέχρι σήμερα σε μνημεία και αναφορές. Το μνημείο του Ιερού Λόχου στέκει στην Πλατεία Ελευθερίας, δίπλα στον ιερό ναό των Τριών Ιεραρχών, υπενθυμίζοντας το ελληνικό αίμα που χύθηκε σε αυτά τα χώματα. Επίσης, αξίζει να αναφερθεί πως η ελληνική κοινότητα Ιασίου – αν και σήμερα περιορισμένη – έχει αφήσει ισχυρό το πολιτιστικό της αποτύπωμα, μέσα από σχολεία, εκκλησίες και πολιτιστικές ανταλλαγές που συνεχίζονται ακόμη.

Το Ιάσιο του σήμερα: φοιτητική πόλη με πολιτιστικό πλούτο

  Φωτογραφία | @2018 ANDOFF

Με πληθυσμό που ξεπερνά τις 300.000, το Ιάσιο είναι σήμερα η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ρουμανίας και αποτελεί πανεπιστημιακό κέντρο πρώτης γραμμής. Το Πανεπιστήμιο Alexandru Ioan Cuza, το αρχαιότερο της χώρας (ιδρύθηκε το 1860), συγκεντρώνει χιλιάδες φοιτητές από όλη τη χώρα και το εξωτερικό.

  Φωτογραφία | @2018 ANDOFF

Η πόλη φιλοξενεί πλήθος πολιτιστικών φεστιβάλ, από μουσική και λογοτεχνία έως θέατρο και κινηματογράφο. Το Εθνικό Θέατρο Vasile Alecsandri, το παλαιότερο στη χώρα, συνεχίζει να είναι φάρος καλλιτεχνικής δημιουργίας. Περιδιαβαίνοντας την πόλη, κανείς εντοπίζει έναν υπόγειο ρυθμό: καφέ γεμάτα φοιτητές, αυλές μοναστηριών με ησυχία, βιβλιοπωλεία με λογοτεχνία των Βαλκανίων, και μια διακριτική αλλά υπαρκτή νοσταλγία για το ένδοξο παρελθόν.

Επιμέλεια Κωνσταντίνος Χαρ. Τζιαμπάσης