Παρέμβαση Επιτροπής Οικογενειακού Δικαίου | Επιστολή στη Ζαχαράκη για τα εμπόδια εγγραφής παιδιών διαζευγμένων γονέων

 

Επιστολή προς την υπουργό Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, αποστέλλει η Επιτροπή για το Οικογενειακό Δίκαιο Και την Συναινετική Συνεπιμέλεια, με σκοπό να της θέσει επί τάπητος, τα προβλήματα που υπάρχουν, στην διαδικασία της εγγραφής των παιδιών με διαζευγμένους γονείς, στο σχολείο, αναφερόμενη στα ζητήματα που προκύπτουν από στην σχετική υπάρχουσα κείμενη νομοθεσία.

Ας δούμε μαζί παρακάτω την σχετική επιστολή

«Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,

Επιθυμούμε να σας θέσουμε υπόψη ένα εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα που έχει ανακύψει με την εφαρμογή της εγκυκλίου Φ1/117162/ΓΔ4/20-09-2021 του Υπουργείου Παιδείας, η οποία εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή του ν. 4800/2021 (Α’ 81) και αφορά τις εγγραφές και μετεγγραφές μαθητών/μαθητριών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Η εν λόγω εγκύκλιος, χωρίς να προβλέπει καμία δυνατότητα εξαίρεσης, επιβάλλει ως προϋπόθεση για την εγγραφή ή μετεγγραφή μαθητή/μαθήτριας την υποχρεωτική συναίνεση και των δύο γονέων, ανεξαρτήτως του ποιος ασκεί την επιμέλεια ή τη γονική μέριμνα. Στην πράξη, η ρύθμιση αυτή έχει δημιουργήσει σοβαρότατα προβλήματα, ιδίως σε περιπτώσεις όπου:

• Η επιμέλεια έχει ανατεθεί αποκλειστικά στον έναν γονέα με δικαστική απόφαση,
• Ο έτερος γονέας δεν ασκεί γονική μέριμνα ή έχει απομακρυνθεί από τη ζωή του παιδιού λόγω περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας ή άλλων καταχρηστικών συμπεριφορών,
• Η επικοινωνία μεταξύ των γονέων είναι ανύπαρκτη ή τοξική, λόγω καταστάσεων που απειλούν την ψυχική ή σωματική ακεραιότητα του παιδιού ή του γονέα με την επιμέλεια.

Επιπλέον, η εγκύκλιος δεν προβλέπει καμία διοικητική διαδικασία ή εξαίρεση για τις περιπτώσεις όπου η επιμέλεια ή η γονική μέριμνα έχει ανατεθεί αποκλειστικά σε έναν γονέα με δικαστική απόφαση. Ο μόνος τρόπος για να προχωρήσει η εγγραφή ή μετεγγραφή του παιδιού, όταν ο έτερος γονέας αρνείται ή δεν ανταποκρίνεται, είναι η προσφυγή στα δικαστήρια με αίτημα την έκδοση ασφαλιστικών μέτρων που να επιτρέπει την υποκατάσταση της υπογραφής του γονέα που αρνείται.

Η διαδικασία δεν προσφέρεται σε επείγουσες συνθήκες, όπως η ανάγκη άμεσης φοίτησης του παιδιού μετά από μετακίνηση, αλλαγή τόπου διαμονής λόγω βίας ή προστασίας ή έναρξη σχολικής χρονιάς.

Το αποτέλεσμα είναι ότι παιδιά μένουν εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας χωρίς δική τους υπαιτιότητα, και ο γονέας με την επιμέλεια βρίσκεται σε μια θέση νομικής και οικονομικής ομηρίας, αναγκαζόμενος/η να κινηθεί δικαστικά για να εξασφαλίσει ένα δικαίωμα που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο και άμεσα διασφαλισμένο.

Η υποχρεωτική αυτή συναίνεση, χωρίς πρόβλεψη για εξαιρέσεις ή ειδικές διαδικασίες, λειτουργεί αντιστρόφως ανάλογα προς το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, όπως αυτό κατοχυρώνεται:

• στο άρθρο 3 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ν. 2101/1992),
• στο άρθρο 1511 ΑΚ,
• καθώς και στο άρθρο 28 της ίδιας Σύμβασης, που αναγνωρίζει το δικαίωμα του παιδιού στην εκπαίδευση ως θεμελιώδες και ανεμπόδιστο.

Επιπλέον, η εγκύκλιος δεν λαμβάνει υπόψη τις περιπτώσεις αποκλειστικής επιμέλειας ή πλήρους ανάθεσης της γονικής μέριμνας και δημιουργεί επικίνδυνα νομικά και πρακτικά αποτελέσματα σε περιβάλλοντα που σχετίζονται με ενδοοικογενειακή βία, ψυχολογική κακοποίηση ή διακοπή επικοινωνίας για λόγους προστασίας του τέκνου.

Κατά συνέπεια, ο συνδυασμός της εγκυκλίου με την εφαρμογή του ν. 4800/2021 στην πράξη παραβιάζει το δικαίωμα του παιδιού στην εκπαίδευση και ενισχύει ανισότητες και καταχρηστικές πρακτικές, σε βάρος των πλέον ευάλωτων.

Για τους λόγους αυτούς, ως Επιτροπή για το Οικογενειακό Δίκαιο και την Συναινετική Συνεπιμέλεια, αιτούμαστε:

1.   Άμεση θεσμική επανεξέταση του περιεχομένου και της εφαρμογής της εν λόγω εγκυκλίου.

2.   Διατύπωση εξαίρεσης από την υποχρέωση διπλής συναίνεσης στις περιπτώσεις:

o    αποκλειστικής επιμέλειας ή γονικής μέριμνας,

o    σε περιπτώσεις όπου υπάρχει κακοποίηση και άσκηση ενδοοικογενειακής βίας

3.   Θέσπιση διοικητικής διαδικασίας (μέσω των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης ή κοινωνικών υπηρεσιών) για τη ρύθμιση τέτοιων περιπτώσεων χωρίς νέα δικαστική παρέμβαση.

4.   Συνάντηση με την Υπουργό Παιδείας και υπηρεσιακούς παράγοντες, παρουσία γυναικείων και κοινωνικών οργανώσεων, με σκοπό την παρουσίαση τεκμηριωμένων παραδειγμάτων και την αναζήτηση άμεσων λύσεων.

Ευελπιστούμε στη θεσμική σας ευαισθησία και ανταπόκριση σε ένα ζήτημα που επηρεάζει άμεσα την ψυχοκοινωνική ισορροπία και το μέλλον πολλών παιδιών και οικογενειών.

Με τιμή, 

Επιτροπή για το Οικογενειακό Δίκαιο

Και την Συναινετική Συνεπιμέλεια»