Save Papoura | Ή ταν ή επί ΚΑΣ

 

Στις 9 Ιουλίου 2025, η Επιτροπή Πολιτών για την Προστασία της Παπούρας και της Κληρονομιάς της Πεδιάδας παρευρέθηκε στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), προκειμένου να τοποθετηθεί θεσμικά, επιστημονικά και δημοκρατικά σχετικά με την προτεινόμενη εγκατάσταση ραντάρ εντός του μνημειακού συνόλου στην Παπούρα. 

Η παρουσία μας είχε ως στόχο την μεταφορά προς το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο της κοινωνικής και επιστημονικής σημασίας του μνημείου και συνολικά του βουνού της Παπούρας. Ενός τόπου με σημαντικό φυσικό, αρχαιολογικό, ιστορικό, αρχιτεκτονικό και κοινωνικό φορτίο, το οποίο αποτελεί ένα ενιαίο και αδιάσπαστο σύνολο, που δυστυχώς σήμερα βρίσκεται σε κίνδυνο λόγω σειράς ενεργειών της Πολιτείας – τόσο σε επίπεδο πολιτικής απόφασης όσο και διοικητικής υλοποίησης – που κινούνται στα όρια ή και πέρα από τα όρια της νομιμότητας 

Η εμπειρία μας στο ΚΑΣ υπήρξε αποκαλυπτική όχι μόνο για την προδιαγεγραμμένη κατάληξη της γνωμοδότησης, αλλά και για το πώς αντιμετωπίζεται σήμερα η ενεργή και επιστημονικά θεμελιωμένη φωνή των πολιτών. 

Οι παρακάτω προσωπικές τοποθετήσεις μελών της Επιτροπής καταγράφουν τη στάση, τη συμπεριφορά και το ήθος με το οποίο έγινε δεκτή η παρέμβασή μας – και αποτελούν πολύτιμη μαρτυρία του τρόπου με τον οποίο το ανώτατο γνωμοδοτικό όργανο του Υπουργείου Πολιτισμού και δημόσιο όργανο αντιμετωπίζει τους πολίτες της χώρας. 

Κωνσταντίνα Μπουμπουλάκη – Αρχιτέκτων μηχανικός

Θα ήθελα δημόσια να «ευχαριστήσω» όλα τα μέλη του ΚΑΣ, εκτός της κ. Καραδήμα, που χθες μας απέδειξαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, πώς τιμά κανείς την επιστήμη που έχει επιλέξει να υπηρετήσει, με ήθος και αξιοπρέπεια πάνω απ’ όλα. 

Επέλεξα να μιλήσω για την αλήθεια και το φως που κρύβει αυτός ο τόπος, και να δείξω ποιο είναι τελικά το βουνό της Παπούρας, πόσο μεγάλο ή μικρό είναι, τι άλλο κρύβει πέραν από την κορυφή του. 

Γιατί ένας τόπος δεν είναι απλώς κάποιο σύνολο γης, φυτών και αρχαιολογικών ευρημάτων, είναι η προβολή της ψυχής ενός λαού επάνω στην ύλη, σύμφωνα με τον Οδυσσέα Ελύτη. 

Και πάνω σε αυτήν την ύλη έχουν συνυπάρξει τα αποτυπώματα ανθρώπινης ζωής 4000 ετών. Θα ήθελα να τονιστεί ότι πρόκειται για ένα μνημειακό σύνολο εντός του οποίου χωροθετούνται οι προτεινόμενες επεμβάσεις, παρά το γεγονός ότι προστατεύονται από πληθώρα νόμων και διεθνών συμβάσεων με υπερεθνική ισχύ, τις οποίες ως επιτροπή για την προστασία της Παπούρας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Πεδιάδος, παρουσιάσαμε και δεχτήκαμε χλευασμό καθώς είναι ήδη γνωστά και η εκτενής αναφορά τους θεωρήθηκε πλεονασμός. 

Τέλος, νιώθω ότι παρευρέθηκα σε μια αίθουσα που παιζόταν μια καλά στημένη θεατρική παράσταση, με προδιαγεγραμμένο τέλος. 

Θα ολοκληρώσω, όπως και στη χθεσινή τοποθέτηση μου, με το ότι ο καθένας αφήνει ένα λιθαράκι πίσω του, μικρό ή μεγάλο, ένα αποτύπωμα. 

Η ιστορία γράφεται κάθε μέρα. Και χθες όλοι μαζί γράψαμε ιστορία. Ο καθένας, απλά αποφασίζει σε ποια πλευρά θα γραφτεί το δικό του όνομα.  

Δέσποινα Μαρκάκη – Αρχαιολόγος-Νομικός  

Βρέθηκα χθες στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για να υπερασπιστώ, μαζί με άλλους, το αυτονόητο, την προστασία ενός μοναδικού -παγκόσμιας σημασίας- μνημειακού συνόλου και του φυσικού – ιστορικού τοπίου που το περιβάλλει – της Παπούρας. 

Ακούσαμε, μιλήσαμε, καταθέσαμε επιχειρήματα, έγγραφα, επιστημονικές θέσεις, νομικά δεδομένα, διεθνείς δεσμεύσεις. Μιλήσαμε για τη μνήμη, το τοπίο, τον πολιτισμό, τη ζωή. Μιλήσαμε με την αξιοπρέπεια που αρμόζει στον ρόλο του πολίτη που υπερασπίζεται το κοινό αγαθό.  

Κι όμως παρακολουθήσαμε μια διαδικασία προσχηματική. Είδαμε ένα Συμβούλιο να μετατρέπεται σε μηχανισμό επικύρωσης προειλημμένων κυβερνητικών επιλογών. Είδαμε την επιστήμη να παραμερίζεται. Την κληρονομιά μας να εκτοπίζεται για χάρη «εθνικών», όπως μας ανέφεραν, έργων. Την αρμόδια υπουργό να προκαταλαμβάνει αποφάσεις. Είδαμε ένα σώμα που θα έπρεπε να λειτουργεί ως θεματοφύλακας, να αποδεικνύεται θεματοφύλακας συμφερόντων.  

Κι όταν τολμήσαμε να ζητήσουμε να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, του κύρους τους και του ρόλου που τους έχει αναθέσει η πολιτεία, να μην επικυρώσουν μια απόφαση που έχει ήδη προαναγγελθεί δημόσια από την Υπουργό, μας διέκοψαν προφασιζόμενοι αγένεια από μεριά μας. Αντί να προβληματιστούν, ένιωσαν προσβεβλημένοι. Όχι όμως από την καταστρατήγηση του ρόλου τους από την πλευρά της Κυβέρνησης, αλλά από την υπενθύμιση της ευθύνης τους από τη μεριά των πολιτών. 

Η Παπούρα, όμως, δεν είναι μόνη. Όσοι ήμασταν εκεί, όσοι μιλήσαμε, όσοι σιωπήσαμε από συγκίνηση ή οργή, δεν το κάναμε μόνο για το βουνό, αλλά για το δικαίωμα όλων μας στη μνήμη, στη φωνή, στη συμμετοχή, στη ζωή. 

Σε μια ζωή με αξιοπρεπή διαβίωση όπως αυτή ορίζεται από τον σεβασμό στον τόπο, στην ιστορία, στο περιβάλλον και στην κληρονομιά μας· από τη δυνατότητα των κοινωνιών να καθορίζουν το μέλλον τους, όχι να το παραδίδουν σε τετελεσμένα· από την ελπίδα ότι η δημοκρατία δεν εξαντλείται στη σιωπηλή αποδοχή, αλλά στη συλλογική αντίσταση. 

Αυτή η εμπειρία ήταν οδυνηρή, αλλά και ξεκάθαρη: 

Δεν υπερασπιζόμαστε απλώς ένα μνημείο. Υπερασπιζόμαστε την ίδια την έννοια της αξιοπρέπειας και της ίδιας της ζωής εντός και εκτός μνημειακού συνόλου, καθώς και την συστηματική διεπιστημονική έρευνα αντί σωστικής.

Θα συνεχίσουμε  όλοι μαζί! 

Ελένη Χρειάζομενου – Αρχαιολόγος 

Η χθεσινή μας παρουσία στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), ως Επιτροπή Πολιτών για την Προστασία της Παπούρας και της Κληρονομιάς της Πεδιάδας, είχε έναν και μοναδικό σκοπό: να ασκήσουμε ένα νόμιμο και θεσμικά κατοχυρωμένο δικαίωμα συμμετοχής, μεταφέροντας την τεκμηριωμένη αγωνία της κοινωνίας.  

Ωστόσο, από τη στιγμή της εισόδου μας στη συνεδρίαση, έγινε φανερό ότι η παρουσία μας δεν ήταν ευπρόσδεκτη. Πριν ακόμη αρχίσουμε να μιλάμε, δεχτήκαμε συστάσεις “να μην μακρηγορούμε” και “να μην επαναλαμβανόμαστε”. 

Η παράστασή μας αντιμετωπίστηκε περισσότερο ως ενόχληση παρά ως θεσμικά κατοχυρωμένο δικαίωμα.  Η στάση αυτή ήταν αποθαρρυντική – πιθανά σκοπίμως – και σαφώς απαξιωτική απέναντι σε μια συλλογική φωνή πολιτών που προσήλθε με σεβασμό, ευθύνη και επιστημονική επάρκεια. 

Παρότι έμοιαζε αναμενόμενη η αρνητική γνωμοδότηση του Συμβουλίου ήδη από την είσοδο μας στο Αμφιθέατρο του ΥΠ.ΠΟ, αναμέναμε τουλάχιστον έναν ελάχιστο θεσμικό σεβασμό. 

Αντί γι’ αυτό, βιώσαμε μια συμπεριφορά που έδειχνε εκνευρισμό, άρνηση και έντονη απαξίωση απέναντι σε κάθε παράσταση επιχειρημάτων, θέσεων και αιτημάτων, εμφανώς χωρίς διάθεση αξιολόγησής τους, έστω και σε επιστημονική βάση. Εξάλλου σε κάποιες στιγμές υπήρξε ξεκάθαρη προσπάθεια αποπροσανατολισμού της συζήτησης και χειραγώγησης των απαντήσεων. 

Η εμπειρία μας ήταν αυτό ακριβώς που χρειαζόμασταν μετά από 8 ώρες αναμονής για να μας οπλίσει στην συνέχεια του δίκαιου αγώνα μας. 

Πηγή Ημεροδρόμος