Ζωγραφική σε Χρυσό | Ο Ελ Γκρέκο και η ζωγραφική μεταξύ Κρήτης και Βενετίας

 

Όψη της έκθεσης ο «Αδιάκοπος διάλογος ανάμεσα στην Κρήτη
και στην Βενετία» στο Παλάτσο Ντουκάλε

Η έκθεση «Ζωγραφική σε Χρυσό: Ο Ελ Γκρέκο και η ζωγραφική μεταξύ Κρήτης και Βενετίας», που φιλοξενείται στο Παλάτι των Δόγηδων στη Βενετία από τις 30 Απριλίου έως τις 29 Σεπτεμβρίου 2025, αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για το κοινό να εξερευνήσει τον πλούσιο διάλογο μεταξύ της κρητικής σχολής ζωγραφικής και της βενετσιάνικης τέχνης.

Η Συνάντηση Ανατολής και Δύσης

Η έκθεση αναδεικνύει τη συγχώνευση της βυζαντινής ζωγραφικής με τη βενετσιάνικη τεχνοτροπία, εστιάζοντας στην πλούσια παραγωγή των κρητικών ζωγράφων από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα. Η Κρήτη, μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, αναδείχθηκε σε βασικό κέντρο της βυζαντινής παράδοσης, με πάνω από εκατό εργαστήρια να λειτουργούν στη Μεγαλόνησο. Οι ζωγράφοι αυτοί εργάστηκαν ακούραστα, συνδέοντας τη βυζαντινή αυστηρότητα με την αναγεννησιακή ευαισθησία της Βενετίας.

Όψη της έκθεσης ο «Αδιάκοπος διάλογος ανάμεσα στην
Κρήτη και στην Βενετία» στο Παλάτσο Ντουκάλε

Ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος, γνωστός ως Ελ Γκρέκο, αποτελεί κεντρική μορφή της έκθεσης. Μεταβαίνοντας από την Κρήτη στη Βενετία γύρω στο 1567, ο Ελ Γκρέκο εμπλούτισε το εκφραστικό του λεξιλόγιο με νέες τεχνικές, φέρνοντας μαζί του την πνευματικότητα της ανατολικής τέχνης. Η επιρροή του Τιτσιάνο και του Τιντορέτο στον νεαρό Θεοτοκόπουλο υπήρξε καθοριστική.

΄Οψη της έκθεσης ο «Αδιάκοπος διάλογος ανάμεσα στην
Κρήτη και στην Βενετία» στο Παλάτσο Ντουκάλε

Η έκθεση παρουσιάζει περίπου 60 έργα, προερχόμενα από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές, όπως το Μουσείο Κορέρ και το Μουσείο Εικόνων του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών. Ανάμεσα στα εκθέματα περιλαμβάνεται και ένας σπάνιος πίνακας από το Μουσείο Πράδο, αναδεικνύοντας την περίοδο όπου ο Ελ Γκρέκο έδρασε στη Βενετία και διαμόρφωσε το προσωπικό του ύφος.

΄Οψη της έκθεσης ο «Αδιάκοπος διάλογος ανάμεσα στην
Κρήτη και στην Βενετία» στο Παλάτσο Ντουκάλε

Η έκθεση εξερευνά και τη βαθύτερη θεολογική διάσταση της τέχνης: στη Δύση, όπου ο καλλιτέχνης αφιερώνει την τέχνη του στον Θεό, ενώ στην Ανατολή, ο Θεός οδηγεί το χέρι του δημιουργού. Αυτή η διαφορά επηρέασε ουσιαστικά την κρητική εικονογραφία και την ανάπτυξη της ζωγραφικής στην Κρήτη.

Το Παλάτι των Δόγηδων στην Βενετία

Η έκθεση αποτελεί καρπό διεθνούς συνεργασίας ανάμεσα στη Fondazione Musei Civici di Venezia, το Υπουργείο Πολιτισμού και σημαντικούς πολιτιστικούς φορείς, όπως το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και η Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας. Επιμελήθηκαν η Κιάρα Σκουαρτσίνα, ο Αντρέα Μπελιένι και η Κατερίνα Δελλαπόρτα.

Το πανό της έκθεσης που ενημερώνει τους
επισκέπτες στο Παλάτι των Δόγηδων

Η έκθεση «Ζωγραφική σε Χρυσό» προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για το κοινό να ανακαλύψει την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που προέκυψε από τη γόνιμη ώσμωση της Ανατολής και της Δύσης. Μέσα από τα έργα των κρητικών ζωγράφων και του Ελ Γκρέκο, οι επισκέπτες μπορούν να κατανοήσουν πώς η Κρήτη και η Βενετία επηρέασαν τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ζωγραφικής κατά την Αναγέννηση.

Επίμέλεια: Κων/νος Χ.Τζιαμπάσης, αρχαιολόγος